Arbeidstijd in het onderwijs: Wanneer begint de werkdag echt?
Wanneer start een werkdag? Hierover heeft de Hoge Raad recent uitspraak gedaan. Wat de uitkomst is, en wat dit betekent voor het primair onderwijs? Recent heeft een rechtszaak over het betalen van voorbereidingstijd opnieuw de aandacht gevestigd op een cruciale vraag voor HR-professionals in het onderwijs: Wanneer begint de werkdag van een leerkracht eigenlijk? De uitspraak in deze zaak kan verstrekkende gevolgen hebben voor scholen en hun personeelsbeleid. In dit artikel bespreken we de implicaties en bieden we praktisch advies voor HR-managers in het primair onderwijs.
De kern van de zaak
Een uitzendkracht meldt zich jarenlang verplicht een kwartier voor de start van zijn dienst op het werk. In deze tijd pakt hij zijn portofoon en krijgt hij onder andere te horen waar hij die dag werkt. De werkgever betaalt dit kwartier niet, maar doet dat pas vanaf de start van zijn ingeplande dienst.
De uitzendkracht gaat uit dienst en vordert alsnog met terugwerkende kracht het loon van de gemiste kwartiertjes tijdens het dienstverband. De rechter gaat hierin mee. Nu de werknemer in dat kwartier onder gezag van zijn werkgever stond, was dit arbeidstijd. Het maakt daarbij niet uit dat de werknemer in dat kwartier nog niet productief is.
Deze uitspraak staat niet op zichzelf. Sinds 2020 speelden meer van dit soort zaken, met telkens een vergelijkbare uitkomst. Ook het hof steunde dit standpunt en het was lang wachten op een oordeel van de Hoge Raad. Inmiddels is deze er. Zonder een inhoudelijke motivering laat de Hoge Raad het oordeel van het hof in stand. Kortom: moet een werknemer in opdracht van zijn werkgever aanwezig zijn voor de start van zijn werkdag, dan is dit betaalde werktijd!
Gevolgen voor het primair onderwijs
Ook in het primair onderwijs zijn werknemers vaak verplicht voor 08:30 op school aanwezig. Docenten verwelkomen de leerlingen meestal al vanaf 08:15 bij de poort of in het klaslokaal. Het is de vraag wat er in de praktijk gebeurt met dit kwartier. Is de werknemer niet vrij om te gaan waar hij wil? Dan is het werktijd. Neem deze werktijd dus ook mee in het werkverdelingsplan. HR-managers in het onderwijs moeten zich bewust zijn van de volgende punten:
- Arbeidstijd herdefiniëren: Tijd waarin een werknemer niet vrij is om te gaan en staan waar hij wil, wordt mogelijk als werktijd beschouwd.
- Werkverdelingsplan aanpassen: Neem voorbereidingstijd mee in het werkverdelingsplan om juridische risico's te vermijden.
- Pauzerechten respecteren: Let op de arbeidstijdenwet, vooral bij continuroosters. Werknemers hebben recht op pauze bij diensten langer dan 5,5 uur.
Advies voor HR-professionals
- Evalueer het huidige beleid rondom aanwezigheid voor en na schooltijd.
- Overweeg om voorbereidingstijd expliciet op te nemen in arbeidsovereenkomsten en taakverdelingen.
- Zorg voor een duidelijke communicatie met het personeel over wat wel en niet als arbeidstijd wordt beschouwd.
- Houd de juridische ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend in de gaten.
Bij RAP HRM houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op HR-gebied in het onderwijs. Ons kennisplatform biedt niet alleen nieuws en jurisprudentie, maar ook praktische hulp bij de implementatie van nieuwe inzichten in jouw organisatie.
RAP voor het onderwijs
Ontdek RAP speciaal voor primair onderwijs en voortgezet onderwijs.
